در عصر تجارت الکترونیک و ارسال کالاهای آنلاین، یکی از چالشهای بزرگ، دریافت مطمئن بستهها در زمان مناسب است. بسیاری از مواقع، گیرنده در خانه نیست یا ساعت تحویل توسط پیک ممکن است مناسب نباشد؛ یا هزینه و زمان تحویل آخرینقدم (Last Mile) بسیار بالا شود. برای پاسخ به این چالش، سرویسهای لاکر یا صندوق پستی هوشمند مانند گنجه و جابار در ایران شکل گرفتهاند. این سرویسها با ارائه امکان تحویل بسته در نقاط ثابتی در شهر، بدون نیاز به حضور گیرنده در محل، سعی دارند تجربه ارسال و دریافت بسته را بهبود دهند. در این مقاله، دو سرویس گنجه و جابار را از جنبههای مختلف — ساختار، کارکرد، مزایا و معایب، هزینه، امنیت، پوشش، تجربه کاربری و مناسب بودن برای کسبوکارها — با هم مقایسه میکنیم تا بتوانی انتخاب بهتری داشته باشی.
معرفی گنجه و جابار
گنجه و جابار دو سرویس لاکر هوشمند در ایران هستند که با هدف تسهیل دریافت بستهها بدون نیاز به حضور مستقیم گیرنده فعالیت میکنند. این سرویسها به کاربران امکان میدهند بستههای خود را در کمدهای امن و مشخص شهری تحویل گرفته یا ارسال کنند.
گنجه
گنجه یک پلتفرم لاکر هوشمند یا صندوق دریافت مرسولات است که کمدهای هوشمند آن در نقاط مختلف شهر نصب شدهاند. کاربران میتوانند هنگام خرید آنلاین، یکی از کمدهای گنجه را بهعنوان نقطه تحویل انتخاب کنند و پیک فروشگاه بسته را در آن کمد قرار میدهد. سپس کاربر در هر زمان مناسب (در بازه تعریفشده) مراجعه میکند و با اسکن کد یا وارد کردن رمز بسته را برداشت میکند. گنجه امکان رزرو صندوق، اتصال به فروشگاهها، خدمات برای مراکز اداری، ساختمانهای مسکونی و مراکز آموزشی را نیز فراهم کرده است.
جابار
لاکر هوشمند یا صندوق پستی هوشمند، راهکاری مدرن برای دریافت سریع، آسان و ایمن مرسولات پستی و خریدهای اینترنتی است.
این فناوری هوشمند با هدف افزایش سرعت، امنیت و راحتی در تحویل بستهها طراحی شده و در نقاط پرتردد شهری مانند شعب بانکها، فروشگاههای زنجیرهای، دانشگاهها، مجتمعهای تجاری، ترمینالها و … مستقر شده است تا افراد بتوانند بستههای خود را در زمان و مکان دلخواه دریافت کنند.
مقایسه کلی گنجه و جابار
| معیار | گنجه | جابار |
| ساختار و مدل سرویس | لاکر هوشمند شهری، امکان رزرو صندوق، قابلیت استفاده در ساختمانها، مراکز آموزشی و اداری | لاکر هوشمند شهری، امکان رزرو و استفاده در نقاط پررفت و آمد شهری مانند مراکز تجاری، شهرنتها، دانشگاهها و ترمینالها به عنوان نقطه قبول ارسال (FIRST MILE) یا نقطه تحویل کالا(LAST MILE) دارند. |
| نحوه عملکرد برای فروشنده و گیرنده | فروشنده یا پیک بسته را مستقیماً در کمد هوشمند قرار میدهد، سپس گیرنده با پیامک یا کد مراجعه میکند. | فروشنده یا پیک با قرار دادن مرسوله در لاکر، فرآیند توزیع سفارشات خود را بهسادگی انجام داده و شرکت عرضه خدمات پستی پس از دریافت کالا، توزیع آن را آغاز میکند. گیرنده میتواند با در دست داشتن پیامک و کد تحویل 7رقمی خود به لاکر موردنظر مراجعه کرده و مرسوله را تحویل بگیرد. |
| پوشش جغرافیایی و نصب لاکرها | گنجه در نقاط مختلف شهری (مراکز خرید، ساختمانها، مراکز اداری و تجاری) نصب شده است. | جابار در نقاط پررفت و آمد و پرتردد مانند مراکز خرید، شهرنتها، دانشگاهها، ترمینال ها و فروشگاههای زنجیره ای کوروش و رفاه تهران و بیش از 22 شهر بزرگ در سراسر کشور مستقر شده است. |
| زمان و انعطاف تحویل | حدود 12 ساعت از طول شبانه روز بازه زمانی تحویل برای گیرنده است. کاربر میتواند در بازه زمانی تعیین شده بسته را بردارد. | حدود 12 ساعت از طول شبانه روز بازه زمانی تحویل برای گیرنده است. کاربر میتواند در بازه زمانی تعیین شده بسته را بردارد. |
| امنیت و نگهداری | کمدهای هوشمند دارای ساختار مقاوم، نظارت دوربین، امکان تمدید مهلت برداشت بسته | با کاهش مسافت طی شده توسط پیکها باعث افزایش بهرهوری آن ها و کاهش هزینه ارسال کوریرها و کاهش مرجوعیها میشود. |
| مدیریت هزینه و صرفهجویی | با کاهش مسافت طی شده توسط پیکها و کاهش مرجوعیها، هزینه ارسال کاهش مییابد. | با کاهش مسافت طی شده توسط پیکها باعث افزایش بهرهوری آن ها و کاهش هزینه ارسال کوریرها و کاهش مرجوعیها میشود. |
| محدودیتها و چالشها | ابعاد و وزن بسته محدود است؛ در صورت عدم مراجعه در زمان تعیینشده، ممکن است بسته مرجوع شود. | محدودیتهایی برای ابعاد و وزن بسته وجود دارد، همچنین در صورتی که گیرنده در بازه زمانی مشخص بسته را از لاکر دریافت نکند، مرسوله مرجوع میشود. |
| مناسب برای چه کسبوکارهایی؟ | فروشگاههای آنلاین متوسط و کاربران عادی که میخواهند هزینه و زمان برداشت را کنترل کنند. | جابار برای چند گروه اصلی کسبوکاری مناسب است، فروشگاههای اینترنتی، شرکتهای عرضه خدمات پستی و لجستیک خرده فروشی، پلتفرمهای واسط پستی و عموم مردم و هر کسبوکار یا سازمانی که نیاز به ارسال و دریافت هوشمند کالا دارد. |
| تجربه کاربری و سادگی استفاده | انتخاب نزدیکترین لاکر، دریافت پیامک و اسکن QR برای برداشت، قابلیت تمدید مهلت | تعدد ایستگاهها انتخاب نزدیکترین لاکر به مقصد (انعطاف در انتخاب محل لاکر) دریافت مرسوله با کد اختصاصی ۷ رقمی انعطاف در بازه زمانی تحویل بسته |
| نوآوری و اتحادها | یکی از اولین استارتاپهای لاکر در ایران، همکاری با فروشگاههای آنلاین و مراکز مختلف | جابار با فروشگاههای اینترنتی، شرکتهای پستی و پلتفرمهای آنلاین همکاری میکند تا شبکه توزیع هوشمند و گستردهای ایجاد کند و تجربه بهینه تحویل کالا را برای مشتریان رقم بزند. |
مزایا و معایب سرویسهای گنجه و جابار
هر یک از سرویسهای گنجه و جابار با توجه به ساختار و شیوه عملکرد خود، نقاط قوت و ضعف خاصی دارند. بررسی مزایا و معایب این دو سرویس به ما کمک میکند تا بسته به نیاز شخصی یا کسبوکار، بهترین گزینه را انتخاب کنیم.
مزایای گنجه
یکی از مهمترین مزایای گنجه، پوشش خوب شهری و حضور در نقاط متعدد داخل شهر است که دسترسی کاربران را آسانتر میکند. همچنین این سرویس امکان رزرو صندوق را برای کاربران فراهم کرده و انعطاف بالایی در زمان برداشت بسته به وجود میآورد. از سوی دیگر، تمرکز ارسال بستهها به نقاط مشخص در شهر باعث کاهش هزینههای توزیع نهایی میشود و این موضوع بهویژه برای کسبوکارهای کوچک و متوسط بسیار ارزشمند است. گنجه به دلیل طراحی و توسعه بومی خود، تعامل نزدیکی با فروشگاههای آنلاین دارد و همین ویژگی آن را به گزینهای مناسب برای کاربران عادی و فروشگاههای اینترنتی متوسط تبدیل میکند.
معایب گنجه
با وجود مزایا، گنجه محدودیتهایی هم دارد. یکی از چالشهای اصلی آن، محدودیت در ابعاد و وزن بستهها است که امکان ارسال کالاهای بزرگتر یا سنگینتر را دشوار میکند. همچنین در صورتی که گیرنده در زمان تعیینشده برای برداشت بسته مراجعه نکند، احتمال مرجوع شدن مرسوله وجود دارد. علاوه بر این، گنجه هنوز بهطور کامل در سراسر کشور گسترش نیافته و پوشش آن بیشتر به شهرهای بزرگ محدود شده است.
مزایای جابار
جابار، سرویس لاکر هوشمند شهری، با ارائه راهکارهای نوین تحویل بسته، تجربهای امن و راحت برای کاربران و کسبوکارها فراهم میکند. امنیت بالا با کد اختصاصی ۷ رقمی، امکان دسترسی مطمئن به مرسولات را فراهم میکند. لاکرهای هوشمند جابار در مکانهای پرتردد و استراتژیک مانند مراکز خرید، دانشگاهها، فروشگاههای زنجیرهای، شهرنتها و ترمینالها مستقر هستند تا دسترسی آسان و سریع به بستهها امکانپذیر باشد. استفاده از لاکرهای هوشمند به عنوان مقصد نهایی تحویل، هزینههای توزیع برای کسبوکارها را کاهش داده و فرآیند مرجوعی کالا را ساده و کاهش میدهد. کاربران همچنین میتوانند بستههای خود را در زمان و مکان دلخواه دریافت کنند که انعطافپذیری بالایی را ایجاد میکند. همکاری گسترده جابار با شرکتهای عرضه خدمات پستی نیز موجب شده خدمات آن در زنجیره لجستیکی کاملتر و کارآمدتر باشد. با این ویژگیها، جابار بهعنوان یک راهکار نوآورانه در صنعت تحویل مرسولات، تجربهای امن، سریع و راحت برای همه فراهم میکند.
معایب جابار
البته جابار نیز بدون محدودیت نیست. مشابه سرویسهای مشابه، این سامانه با محدودیت در ابعاد و وزن بستهها مواجه است و نمیتواند تمام نیازهای کاربران برای کالاهای حجیم را پاسخ دهد. در صورتی که گیرنده به موقع برای دریافت بسته مراجعه نکند، ممکن است بسته از لاکر خارج شده و حتی مرجوع شود.
جمعبندی
برای کاربران عادی در شهرهایی که لاکر گنجه نصب شده است، گنجه گزینهای قابل اعتماد، انعطافپذیر و کمهزینه برای دریافت بستهها در زمان دلخواه است. برای کسبوکارهایی که میخواهند فرآیند ارسال را بهینه کنند و حجم سفارش بالایی دارند، جابار با قابلیت First Mile و کاهش هزینه توزیع، گزینه جذابتری است. در انتخاب بین این دو، باید به پوشش لاکرها در منطقه شما، ابعاد و وزن بستهها، امکان مراجعه به موقع و سطح همکاری فروشگاه با زیرساخت لاکر توجه کرد.
سوالات متداول
۱_ تفاوت اصلی گنجه و جابار در چیست؟
گنجه بیشتر بر تحویل مستقیم بسته در لاکر و امکان رزرو صندوق تمرکز دارد، در حالی که جابار علاوه بر این، قابلیت First Mile را هم ارائه میدهد؛ یعنی فروشنده میتواند بسته را در لاکر بگذارد و جابار آن را به مقصد نهایی برساند.
۲_ آیا میتوان بستههای بزرگ یا سنگین را با گنجه و جابار ارسال کرد؟
خیر. هر دو سرویس محدودیت وزنی و ابعادی دارند و بیشتر مناسب بستههای کوچک و متوسط هستند. کالاهای حجیم معمولاً توسط پیک یا شرکتهای حملونقل دیگر ارسال میشوند.
۳_ امنیت بستهها در این لاکرها چگونه تضمین میشود؟
هر دو سرویس از لاکرهای هوشمند با رمز اختصاصی و دوربینهای نظارتی استفاده میکنند. تنها گیرنده با داشتن کد پیامکی یا QR میتواند بسته را برداشت کند.
۴_ اگر گیرنده در زمان مشخص برای دریافت بسته مراجعه نکند، چه اتفاقی میافتد؟
در صورت تأخیر، بسته ممکن است از لاکر خارج شده و به فرستنده مرجوع شود. برخی مواقع امکان تمدید زمان برداشت وجود دارد که باید از طریق سامانه مربوطه پیگیری شود.
۵_ کدام سرویس برای کسبوکارها مناسبتر است؟
اگر فروشگاه اینترنتی با سفارشهای متوسط فعالیت دارید، گنجه انتخاب خوبی است. اما اگر حجم ارسال بالاست و میخواهید فرآیند توزیع بهینه شود، جابار با قابلیت First Mile و همکاری با شرکتهای پخش، گزینه بهتری خواهد بود.
