در دنیای امروز که سرعت و دقت در ارسال کالا برای کسب و کارها و کاربران نهایی اهمیت زیادی دارد، انتخاب روش مناسب ارسال می‌تواند تصمیمی کلیدی باشد. از طرف دیگر، با گسترش روزافزون فروشگاه‌های اینترنتی، افزایش جا به جایی‌های بین شهری و رشد روزافزون نیاز به ارسال سریع و مطمئن کالا، انتخاب روش مناسب برای ارسال مرسولات اهمیتی دوچندان یافته است. سه روش محبوب و رایج برای حمل و نقل مرسولات در ایران شامل خدمات پیک (نظیر اسنپ باکس، تیپاکس، چاپار، تپسی و غیره)، پست و باربری می‌باشند که هریک از این روش‌ها مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند و بسته به نوع کالا، فاصله، زمان و بودجه مشتری، کاربرد متفاوتی هم دارند.
در این مقاله تلاش شده تا تفاوت‌های کلیدی بین این سه شکل از ارسال کالا – پیک، پست و باربری – را از جنبه‌های مختلف از قبیل سرعت، هزینه، حجم و وزن قابل ارسال، پوشش جغرافیایی، خدمات جانبی و کاربردهای متداول بررسی و به شما در انتخاب بهترین و مناسب‌ترین گزینه کمک کنیم.
پیک؛ مناسب ارسال‌های سریع درون شهری
خدمات پیک، به ویژه درون شهری، یکی از محبوب‌ترین روش‌ها برای ارسال سریع مرسولات نسبتا سبک و کوچک است. سرویس‌های پیک عمدتا با موتور و یا وانت فعالیت می‌کنند و در کمترین زمان ممکن بسته را از فرستنده تحویل و به دست گیرنده می‌رسانند. پیک‌های موتوری گزینه‌ای بسیار مناسب برای مشاغلی نظیر گل‌فروشی‌ها، رستوران‌ها، داروخانه‌ها و فروشگاه‌های کوچک اینترنتی هستند که به سرعت تحویل سفارش‌ها وابسته‌اند.
از نظر زمان، پیک‌ها سریع‌ترین گزینه محسوب می‌شوند و بسیاری از آن‌ها قابلیت رهگیری لحظه‌ای از طریق اپلیکیش یا سایت را در اختیار مشتری قرار می‌دهند. با این حال، هزینه خدمات پیک، به ویژه در ساعات پرترافیک یا مسافت‌های طولانی، می‌تواند بالا باشد. همچنین، محدودیت در حجم، تعداد و وزن مرسولات یکی دیگر از چالش‌های این روش محسوب می‌شود.
پست؛ راهکاری مقرون به صرفه برای ارسال‌های سبک، با تعداد و مستند
پست، یکی از قدیمی‌ترین و رسمی‌ترین روش‌های ارسال مرسولات در ایران است. این روش، به دلیل گستردگی دفاتر پستی در سراسر کشور و تعرفه‌های مشخص و شفاف، برای ارسال مدارک، نامه‌ها، بسته‌های کوچک و متوسط گزینه‌ای قابل اعتماد به شمار می‌آید. خدمات پستی به چند دسته تقسیم می‌شوند: پست سفارشی، پست پیشتاز، پست ویژه و پست امانات. هر کدام از این خدمات از لحاظ زمان تحویل، هزینه و نوع کالا تفاوت‌هایی دارند.
پست پیشتاز معمولا سریع‌تر از پست سفارشی عمل می‌کند و بسته به مسافت دربازه 2 تا 4 روز کاری بسته را تحویل می‌دهد، اما به طبع هزینه بیشتری از پست معمولی دارد. در مقابل، پست سفارشی ارزان‌تر است اما بازه زمانی تحویل آن طولانی‌تر خواهد بود.
مزیت اصلی استفاده از پست، ارائه رسید و کد رهگیری رسمی است که امنیت ارسال را افزایش می‌دهد. با این حال، محدودیت در اندازه بسته، وزن کالا و احتمال آسیب‌دیدگی در صورت بسته‌بندی ضعیف، از چالش‌های پست به شمار می‌رود.
باربری؛ انتخابی حرفه‌ای برای مرسولات حجیم و سنگین
وقتی صحبت از ارسال کالاهای بزرگ، حجیم و یا سنگین مثل لوازم خانگی، مطالح ساختمانی، دستگاه‌های صنعتی یا بارهای عمده بین شهری می‌شود، باربری بهترین انتخابی است که می‌توان داشت. برخلاف پست که محدود به وزن و حجم مشخصی است، شرکت‌های باربری امکان حمل و نقل بار تا چندین تن را با استفاده از کامیون، تریلی یا انواع وانت فراهم می‌کنند. باربری‌ها معمولا به دو صورت درون‌شهری و برون‌شهری فعالیت دارند.
در حمل و نقل باربری، بسته به نوع بار، فاصله مقصد و نیاز به بیمه یا نیروی کمکی برای بارگیری و تخلیه، تعرفه‌ها متفاوت هستند. این روش عموما برای مشاقل عمده‌فروشی، فروشگاه‌های بزرگ، انبارها، کارخانه‌ها و افرادی که نیاز به جا به جایی بار در مقیاس بالا دارند بسیار مناسب است. یکی دیگر از مزایای مهم باربری، انعطاف‌پذیری بالا در زمان‌بندی و انتخاب وسیله حمل است. با این حال، فرآیند بارگیری و تخلیه ممکن است زمان‌بر باشد و نیاز به هماهنگی بیشتری داشته باشد.
مقایسه هزینه، زمان و امنیت در این سه روش
از منظر هزینه، باربری همیشه در مقایسه با دو روش دیگر گران‌تر است، خصوصا در شرایط خاص مثل ترافیک بالا، مسیرهای طولانی و یا ارسال شبانه. پست اما گزینه‌ای با ثبات و ایمن است که برای مرسولات تکی و سبک و کسانی که چندان دغدغه سرعت ارسال کالا ندارند به نسبت مقرون به صرفه‌تر است. پیک اما به دلیل راحتی و سرعت بالایی که دارد خصوصا برای ارسال‌های درون شهری یکی از بهترین گزینه‌ها با قیمتی مناسب تحت هر شرایطی است.
همانطور که اشاره شد از نظر زمانی پیک در صدر قرار دارد و برای ارسال‌های فوری گزینه‌ای بی‌رغیب است. پست نیز در حالت پیشتاز سرعت مناسبی دارد، اما باربری‌ها معمولا بسته به مسیر و نوع بار، زمان بیشتری را نیاز دارند.
در خصوص امنیت، اگرچه که هر سه روش خدمات بیمه ارائه می‌دهند، اما سطح استاندارد بسته‌بندی و میزان مراقبت از کالا متفاوت است. پست و باربری‌ها معمولا بسته‌ها را به صورت غیرشخصی حمل می‌کنند، در حالی که پیک‌ها مستقیما کالا را به گیرنده تحویل می‌دهند، با این حال احتمال خطا یا مفقودی در این روش بیشتر از سایرین وجود دارد.
نقش نوع کالا در انتخاب روش ارسال
یکی از مهم‌ترین عوامل در انتخاب روش ارسال، نوع کالاست. برای مثال، ارسال یک سند مهم اداری یا کارت بانکی با پیک، اطمینان و سرعت بالاتری را فراهم می‌کند یا ارسال کتاب، لباس یا کالاهای کوچک از طریق پست، هم به صرفه‌تر و هم ساده‌تر است. برای ارسال یک یخچال یا مطالح ساختمانی هم باربری شاید تنها انتخاب منطقی است. بنابراین، در زمان تصمیم‌گیری، نوع کالا و ارزش آن از مهم‌ترین ملاک‌هایی است که باید در نظر گرفته شود.
جدول مقایسه روش‌های ارسال مرسولات
| باربری (حمل بار) | پست (سفارشی/پیشتاز) | پیک | ویژگی‌ها |
| پایین تا زیاد | متوسط تا زیاد | بسیار بالا | سرعت تحویل |
| عمدتا بین شهری | سراسر کشور | درون شهری و محدوده اطراف | محدوده جغرافیایی |
| حجیم، سنگین، انبوه | سبک تا نیمه سنگین | سبک، کوچک، فوری | نوع مرسوله |
| گاهی محدود یا تلفنی | دارد | اغلب دارد | امکان رهگیری |
| وابسته به وزن و مسیر | مقرون به صرفه | کم تا متوسط | هزینه ارسال |
| بسته به باربری متغیر | بالا (با بیمه و بسته‌بندی) | نسبتا بالا | امنیت مرسوله |
| دارد | ضروری | ندارد یا ساده | نیاز به بسته‌بندی خاص |
| دارد | دارد | نسبتا محدود | امکان ارسال چند مرسوله همزمان |
جمع‌بندی؛ انتخاب هوشمندانه با توجه به نیاز شما
با توجه به همه آنچه که گفته شد، هر روش ارسال ویژگی‌ها، مزایا و محدودیت‌های خاص خود را به دنبال دارد. اگر سرعت اولویت شماست و حجم مرسوله سبک و سایز آن چندان بزرگ نیست، پیک گزینه‌ای عالی برای شما خواهد بود.
از طرف دیگر، در صورتی که به دنبال ارسال رسمی، مقرون به صرفه و قابل رهگیری هستید، پست بهترین انتخاب شما است. اگر هم که با کالاهای سنگین و حجیم سر و کار و نیاز به حمل تخصصی‌تر دارید، باربری تنها گزینه کاربردی و مطمئن برای شما خواهد بود.
در نهایت، انتخاب روش مناسب حمل و نقل مرسلات به عوامل متعدد و مختلفی بستگی دارد، من جمله: نوع کالا، فاصله مبدا تا مقصد، فوریت ارسال، مقدار بودجه در دسترس، بیمه و سطح امنیت مورد نیاز.
اگر این عوامل را به درستی ارزیابی کنید، می‌توانید روشی را انتخاب کنید که علاوه بر کاهش هزینه‌ها، رضایت مشتری یا گیرنده را نیز تضمین کند. فروشگاه‌های اینترنتی نیز بهتر است بسته به نوع محصول و مشتریان هدف، از ترکیب چند روش استفاده کنند تا انعطاف‌پذیری بیشتری در ارائه خدمات داشته باشند و گزینه‌های بیشتری هم در اختیار مشتریان خود قرار دهند که این خود موجب افزایش رضایت آن‌ها می‌شود.
پلتفرم لجستیکی زی‌بوم به شما کمک می‌کند تا با دسترسی به انواع و تمامی ارائه‌دهنده‌های سرویس‌های ارسال کالا و لجستیک بتوانید با توجه به نیازتان همه را با هم مقایسه و بهترین انتخاب را موقع ارسال کالا‌ها و مرسولات خود داشته باشید.
سوالات متداول
- کدام روش ارسال برای فروشگاه‌های اینترنتی بهتر است؟
اگر سفارشات سبک و فوری دارید، پیک گزینه خوبی است. اما برای ارسال‌های سراسری یا تیراژ بالا، استفاده ترکیبی از پست و پیک پیشنهاد می‌شود. - پست سفارشی و پیشتاز چه تفاوتی دارند؟
پشت پیشتاز سریع‌تر و کمی گران‌تر است و در آن معمولا بسته‌ها در 2 تا 4 روز کاری تحویل داده می‌شوند، در حالی که پست سفارشی زمان بیشتری نیاز دارد اما ارزان‌تر است. - پست پیشتاز چند روزه می‌رسد؟
ارسال و دریافت مرسوله به واسطه پست پیشتاز معمولا بین 2 تا 4 روز کاری زمان نیاز دارد که بستگی به فاصله، شلوغی مسیرها و نظیر این دارد. - آیا می‌توان مرسوله‌های سنگین را با پست ارسال کرد؟
معمولا خیر. برای مرسولات سنگین و حجیم باربری گزینه مناسب‌ترس است زیرا پست محدودیت وزنی دارد. - آیا باربری برای ارسال وسایل خانگی مناسب است؟
بله. باربری‌ها برای ارسال انواع کالاهای بزرگ مثل یخچال، مبلمان، یا بسته‌های عمده کاربرد دارند و هزینه‌شان نسبت به مسافت، وزن و حجم محاسبه می‌شود. - امکان ارسال مرسوله در روز تعطیل هم وجود دارد؟
برخی ارائه دهنده‌های خدمات پیک و باربری اغلب در تعطیلات نیز فعالیت دارند، اما سرویس‌های پستی فقط در روزهای کاری فعالیت دارند. - اگر مرسوله مفقود شود، کدام روش مسئولیت بیشتری می‌پذیرد؟
شرکت پست و برخی شرکت‌های باربری بیمه دارند و پیگیری گم شدن مرسوله از طریق کد رهگیری یا شماره بارنامه ممکن است. پیک‌ها اما ممکن است تضمین رسمی کمتری ارائه دهند.