اداره پست هر کشور بر اساس قوانین داخلی و مقررات ملی فعالیت می‌کند. به همین دلیل برخی کالاها و مرسولات از نظر قانونی قابلیت ارسال از طریق پست را ندارند. پست موظف است از دریافت مرسولات غیرمجاز خودداری کند تا هم قوانین کشور رعایت شود و هم ایمنی کارکنان و سایر مرسولات تضمین گردد. بسیاری از افراد و فروشگاه‌ها ممکن است با این پرسش مواجه شوند که چه کالاهایی تحت عنوان ممنوعات پستی قرار می‌گیرند. در ادامه، به تفکیک انواع مرسولات ممنوعه و دلایل آن‌ها پرداخته شده است.
لیست کامل کالاهای ممنوعه
در دنیای تجارت آنلاین، ارسال کالاها از طریق پست، یکی از روش‌های رایج و مقرون به صرفه است. با این حال، شرکت‌های پست و خدمات لجستیکی موظف به رعایت مقررات هستند و هر مرسوله‌ای که با قوانین در تضاد باشد، پذیرفته نخواهد شد. فروشگاه‌ها و افراد هنگام ارسال کالا باید به لیست ممنوعات پستی توجه کنند تا از مشکلات قانونی و خسارت به کالا جلوگیری شود.
1_ بسته‌های خطرناک و آسیب‌زننده
برخی مرسولات به دلیل ماهیت خود، خطرناک بوده و می‌توانند برای کارکنان پست یا سایر مرسولات آسیب‌رسان باشند. موارد زیر در این دسته جای می‌گیرند:
- مواد منفجره، قابل اشتعال یا رادیواکتیو
- مهمات نظامی اصل نما و مشقی، شامل نارنجک‌های مشقی و گلوله‌های تمرینی
- اشیاء تیز مانند سوزن و سنجاق که ممکن است به سایر بسته‌ها آسیب وارد کنند
این اقلام هرگز نباید در بسته‌های پستی قرار داده شوند و ارسال آن‌ها ممنوع است.
2_ کالاها و خدمات غیرقانونی
بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران، برخی کالاها و خدمات خرید و فروش آن‌ها ممنوع است. پست موظف است این موارد را دریافت نکند تا قوانین رعایت شود. نمونه‌های مهم این گروه شامل:
- مواد مخدر و روان‌گردان‌ها
- اقلام غیراخلاقی، کارت‌ها، مجلات و محتواهای منافی عفت
- کالاهای جعلی یا سرقت شده
- هر کالایی که واردات یا خرید و فروش آن در کشور مقصد ممنوع باشد
3_ مرسولات ممنوعه پلیس فتا
پلیس فتا برخی کالاها را به دلایل امنیتی و قانونی ممنوع اعلام کرده است. این مرسولات شامل سه دسته اصلی می‌شوند: تجهیزات و لوازم ممنوعه، مواد و داروهای غیرمجاز، و محتواهای غیرقانونی.
تجهیزات و لوازم ممنوعه
- تجهیزات ماهواره‌ای شامل رسیور، دیش و کارت‌های ماهواره‌ای
- تجهیزات جاسوسی مانند دستگاه‌های شنود، خودکار یا ساعت دوربین‌دار
- تجهیزات مخابراتی غیرمجاز، تلفن‌های دوربرد
- ابزارهای نظامی مانند شوکر، باتوم و گاز اشک‌آور
- وسایل قمار و سرگرمی‌های شرط‌بندی
مواد و داروهای ممنوعه
- انواع مواد مخدر، روان‌گردان و مشروبات الکلی
- داروهای غیرمجاز مانند مکمل‌های ورزشی غیر استاندارد، داروهای لاغری و افزایش قد
- لوازم و مواد جنسی شامل مانکن، اسپری‌ها و ژل‌های تأخیری
- مواد آتش‌زا و بمب‌های دودزا
محتوای ممنوعه
- نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های غیرمجاز مانند فیلترشکن و VPN غیر قانونی
- اسکریپت‌ها و برنامه‌های هک، بدافزار و کی‌لاگر
- سی‌دی‌ها و دی‌وی‌دی‌های مستهجن، آموزش مسائل جنسی و رقص
- کتب و سی‌دی‌های مربوط به رمالی و فالگیری
4_ حیوانات زنده
ارسال حیوانات زنده از طریق پست ممنوع است، مگر در موارد محدود و رسمی مانند زالو، زنبور، کرم ابریشم یا حشرات مورد مطالعه در تحقیقات زیست‌پزشکی. بسته‌بندی و حمل این موارد باید مطابق با مقررات خاص باشد و تنها برخی مؤسسات رسمی مجاز به ارسال آن‌ها هستند.
5_ مرسولات ناقض حریم خصوصی
پست موظف است از ارسال مکاتبات شخصی و اسناد خصوصی بین افراد غیرمجاز جلوگیری کند. این قوانین شامل موارد زیر است:
- ارسال اسناد شخصی بین دو فرد غیر از فرستنده و گیرنده
- مکاتبات شخصی داخل بسته‌های ویژه مانند بسته‌های نابینایان
- محتوای مخفی و محرمانه که می‌تواند نقض‌کننده حریم خصوصی افراد باشد
6_ مرسولات با ارزش و محدودیت‌های ارسال
یکی دیگر از گروه‌های ممنوعه، مرسولات دارای ارزش مالی بالاست. ارسال وجه نقد، چک مسافرتی، حواله بانکی، سکه، طلا، نقره و سایر اوراق بهادار بی‌نام بدون بیمه یا از طریق بسته‌های معمولی پستی ممنوع است. این محدودیت‌ها برای حفظ امنیت مالی فرستنده و گیرنده تعیین شده است. قوانین کشور مبدا و مقصد تعیین‌کننده سقف مجاز ارزش این مرسولات هستند و پست موظف است از دریافت بسته‌های غیرمجاز جلوگیری کند.
7_ اوراق چاپی و مرسولات ویژه نابینایان
ارسال اوراق چاپی یا مرسولات مخصوص نابینایان نباید حاوی یادداشت یا مکاتبات شخصی باشد. این نوع مرسولات رایگان ارسال می‌شوند و هیچ هزینه‌ای بابت الصاق تمبر از فرستنده دریافت نمی‌شود. در صورت استفاده از پاکت یا کارت برای ارسال این بسته‌ها، درج نشانی فرستنده به‌صورت واضح و خوانا ضروری است تا از بروز خطا جلوگیری شود.
8_ قوانین شرکت‌های لجستیک و پیک‌های موتوری
برخی کسب‌وکارها برای ارسال مرسولات از شرکت‌های لجستیک یا پیک موتوری استفاده می‌کنند. قوانین ارسال کالا در این شرکت‌ها نیز تابع مقررات پستی جمهوری اسلامی ایران است. با این حال، هر شرکت ممکن است قوانین داخلی خاص خود را داشته باشد که فرستنده موظف است پیش از ارسال آن‌ها را رعایت کند.
9_ مواد شیمیایی و خطرناک
ارسال مواد شیمیایی و سایر اقلام خطرناک توسط پست و حتی پیک موتوری ممنوع است. برخی از این موارد شامل:
- مواد خورنده که نیازمند شرایط خاص نگهداری هستند
- کودهای کشاورزی
- مواد آتش‌زا، قابل اشتعال و رادیواکتیو
عدم رعایت این قوانین می‌تواند منجر به جریمه و مسئولیت قانونی شود.
10_ مواد غذایی فاسد شدنی
ارسال مواد غذایی فاسد شدنی مانند گوشت، مرغ، ماهی، میوه و سبزیجات تحت شرایط خاص و توسط شرکت‌های خاص امکان‌پذیر است. بسیاری از شرکت‌های لجستیکی اجازه ارسال این مواد را ندارند و آن‌ها را جزو ممنوعات پستی دسته‌بندی می‌کنند. ارسال این نوع مرسولات نیازمند رعایت نکات بسته‌بندی سرد و زمان‌بندی دقیق است.
11_ مایعات و نوشیدنی‌ها
جابجایی مایعات، به‌خصوص در ظروف شیشه‌ای، خطرناک است زیرا امکان شکستن ظرف و آسیب به سایر مرسولات وجود دارد. ترشی، عرقیات و سایر نوشیدنی‌ها ممکن است نشت کنند و بر سایر بسته‌ها تأثیر منفی بگذارند. بنابراین استفاده از پیک موتوری یا خدمات لجستیکی خاص برای این اقلام توصیه می‌شود و ارسال آن‌ها از طریق روش‌های معمول پستی ممنوع است.
سخن آخر
رعایت قوانین ممنوعات پستی اهمیت زیادی دارد تا بسته‌ها بدون مشکل و با امنیت کامل به مقصد برسند. نادیده گرفتن این قوانین می‌تواند منجر به عدم ارسال، آسیب به مرسوله و حتی پیگرد قانونی شود. فرستنده باید پیش از ارسال، نوع کالا، ارزش، مواد تشکیل‌دهنده و شرایط جابجایی را بررسی کرده و با شرکت پستی یا لجستیکی هماهنگ شود. پیروی از این اصول، هم از نظر قانونی و هم از نظر ایمنی ضروری است و برای تمامی افراد، فروشگاه‌های آنلاین و کسب‌وکارهای تجاری که قصد ارسال مرسولات پستی دارند، کاربرد دارد. رعایت این نکات باعث می‌شود تجربه‌ای امن، مطمئن و بدون دردسر در ارسال بسته‌های پستی حاصل شود.
سوالات متداول ممنوعات پستی 1404
چه کالاهایی از نظر قانونی نمی‌توانند از طریق پست ارسال شوند؟
کالاهای خطرناک، مواد مخدر، اقلام غیراخلاقی، حیوانات زنده و مرسولات با ارزش بدون بیمه جزو ممنوعات پستی هستند.
آیا می‌توان مواد غذایی فاسد شدنی را از طریق پست ارسال کرد؟
فقط با رعایت شرایط خاص بسته‌بندی و استفاده از شرکت‌های مجاز امکان‌پذیر است و اغلب شرکت‌های لجستیکی این کار را انجام نمی‌دهند.
چرا ارسال وجه نقد یا اوراق بهادار از طریق پست ممنوع است؟
برای جلوگیری از سرقت، گم شدن یا خطرات مالی، این نوع مرسولات بدون بیمه یا بسته‌بندی خاص قابل ارسال نیستند.
آیا ارسال حیوانات زنده از طریق پست امکان‌پذیر است؟
به‌طور کلی ممنوع است، مگر موارد محدود و رسمی مانند زالو، کرم ابریشم یا حشرات مورد مطالعه علمی که طبق مقررات خاص مجاز هستند.
پیک موتوری یا شرکت‌های لجستیک هم از ممنوعات پستی تبعیت می‌کنند؟
بله، قوانین داخلی شرکت‌ها تابع مقررات پستی کشور است و فرستنده باید پیش از ارسال آن‌ها را رعایت کند.